جزیره هاشیما، معروف به گونکانجیما، در استان ناگاساکی ژاپن قرار دارد و زمانی میزبان یک معدن زغال‌سنگ زیر دریا بود. این جزیره به‌عنوان یک میراث صنعتی برجسته، در سال ۲۰۱۵ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. امروزه، گردشگران بسیاری از طریق تورهای مختلف در طول تور ژاپن، به این جزیره سفر می‌کنند تا از شهر متروکه آن دیدن کنند.
تاریخچه جزیره هاشیما
داستان هاشیما با کشف زغال‌سنگ در سال ۱۸۱۰ آغاز شد. تا زمان بسته شدن معدن، این جزیره دو وجه متمایز داشت: از یک سو، به‌سرعت فناوری‌های پیشرفته را به کار گرفت و ساکنانش از زندگی مرفهی برخوردار بودند؛ از سوی دیگر، بدون تأمین کالاها و منابع از خارج، فعالیت‌های جزیره متوقف می‌شد. هاشیما شهری بود که با جمعیت انبوه خود، به یک کلان‌شهر مدرن شباهت داشت.
ویژگی‌های جغرافیایی و تاریخی جزیره هاشیما
هاشیما در فاصله حدود ۱۸ کیلومتری بندر ناگاساکی، در شمال شرقی شبه‌جزیره نومو، واقع شده است. این جزیره کوچک با مساحت تقریبی ۶.۳ هکتار، طول ۴۸۰ متر و عرض ۶۰ متر، در ارتفاع ۴۷.۷ متری از سطح دریا قرار دارد. پس از کشف زغال‌سنگ در سال ۱۸۱۰ توسط خاندان ساگا، استخراج به‌صورت محدود آغاز شد. بعدها، شرکت میتسوبیشی این جزیره را خریداری کرد و عملیات استخراج زغال‌سنگ با کیفیت بالا برای تأمین نیاز کارخانه‌های فولادسازی، مانند یاهاتا، به‌صورت حرفه‌ای گسترش یافت. زغال‌سنگ استخراج‌شده، که به «الماس سیاه» شهرت داشت، نقش کلیدی در انقلاب صنعتی ژاپن ایفا کرد.
نام «گونکانجیما» (جزیره ناو جنگی) به دلیل شباهت ظاهری جزیره به یک کشتی جنگی، به‌ویژه ناو توسا، به آن اطلاق شد. در سال ۱۹۶۰، جمعیت جزیره به حدود ۵۳۰۰ نفر رسید و چگالی جمعیتی آن، که ۹ برابر توکیو بود، به‌عنوان بالاترین در جهان ثبت شد. پس از بسته شدن معدن در سال ۱۹۷۴، ورود به جزیره به دلایل ایمنی ممنوع شد، اما از سال ۲۰۰۸ با وضع قوانین جدید توسط شهر ناگاساکی، مسیرهایی برای تورهای گردشگری ایجاد شد. از سال ۲۰۰۹، بازدید از بخش‌های محدودی از جزیره امکان‌پذیر شده است.
ساختار منحصربه‌فرد جزیره هاشیما
هاشیما در ابتدا جزیره‌ای کوچک با صخره‌ها و آب‌سنگ‌های پراکنده بود. با گسترش معدن و افزایش جمعیت، زمین‌های مصنوعی به جزیره اضافه شد. این جزیره در دریای چین شرقی قرار دارد و برای مقابله با شرایط سخت طبیعی مانند طوفان‌ها و امواج، دیوارهای دریایی، سدهای نگهبان و اسکله‌های محکمی ساخته شد. ساختمان‌های مسکونی بتنی تقویت‌شده نیز برای مقاومت در برابر طوفان‌ها طراحی شدند که منظره‌ای بی‌نظیر و منحصربه‌فرد به جزیره بخشید.
زندگی در جزیره هاشیما
با افزایش تولید زغال‌سنگ، جمعیت جزیره رشد چشمگیری داشت. در اوج شکوفایی، حدود ۵۳۰۰ نفر در مساحتی تنها ۳۸۰۰۰ مترمربعی زندگی می‌کردند و هاشیما به یک «شهر نانو» تبدیل شد. ساکنان از امکانات مدرن مانند بیمارستان، مدارس، فروشگاه‌ها و حتی سالن‌های تفریحی برخوردار بودند. در دهه ۱۹۵۰، نرخ نفوذ تلویزیون در جزیره به نزدیک ۱۰۰٪ رسید که نشان‌دهنده سطح بالای زندگی و درآمد کارگران معدن بود.
معماری تاریخی جزیره هاشیما
ساختمان‌های هاشیما، به‌ویژه آپارتمان‌های بتنی رو به دریا، از نظر معماری اهمیت تاریخی دارند. ساختمان شماره ۳۰، ساخته‌شده در سال ۱۹۱۶، قدیمی‌ترین ساختمان بتنی ژاپن است. این مجموعه ساختمانی، که ترکیبی از بتن مسلح و سبک سنتی ژاپنی است، در دوره‌ای کم‌فعالیت از نظر معماری ساخته شد و اثری ماندگار در تاریخ معماری ژاپن به جا گذاشت. با این حال، به دلیل شرایط جوی سخت و عدم نگهداری، بسیاری از این ساختمان‌ها در حال تخریب هستند و حفظ آن‌ها چالشی بزرگ است.
هاشیمای امروزی
امروزه، کمتر از یک‌دهم جزیره برای بازدیدکنندگان قابل دسترسی است و بخش‌های زیادی به دلایل ایمنی ممنوعه هستند. با این حال، موزه دیجیتال گونکانجیما امکان کاوش مجازی در مناطق ممنوعه را با استفاده از فناوری‌های پیشرفته فراهم می‌کند. این موزه با بازسازی فضاهای زندگی دهه ۱۹۵۰، تجربه‌ای واقعی از زندگی آن زمان ارائه می‌دهد.
اسرار و رمز و رازهای جزیره هاشیما
هاشیما، که اکنون جزیره‌ای متروکه است، همچنان رمز و رازهای بسیاری دارد. شایعاتی درباره وجود محله‌های خاص یا عکس‌های ماورایی که طرفداران ویرانه‌ها را جذب می‌کند، همچنان بی‌پاسخ مانده و جزیره را در هاله‌ای از ابهام نگه داشته است.
جزیره هاشیما، میراث انقلاب صنعتی
هاشیما بخشی از مجموعه میراث انقلاب صنعتی ژاپن است که در کنار دیگر مکان‌های تاریخی مانند کارخانه کشتی‌سازی میتسوبیشی و معدن تاکاشیما، در فهرست یونسکو ثبت شده است. این جزیره به‌عنوان یک موزه زنده، تاریخ غنی خود را به گردشگران نشان می‌دهد و همچنان یکی از معروف‌ترین ویرانه‌های ژاپن است.
منابع: Gunkanima-Excursion.com
