شهر پوشکین و کاخ کاترین؛ شکوه تزاری روسیه

• پس از اینکه پتر کبیر پایه‌های سن پترزبورگ را بنا نهاد، شروع به ساخت کاخی برای همسر دوم خود، کاترین اول کرد.
• این منطقه که توسط ساکنان فنلاندی آن سارسکی نامیده می‌شد، در ابتدا تنها یک روستای بی‌اهمیت بود. اما تا سال 1710 شروع به تبدیل شدن به یکی از باشکوه‌ترین شهرهای روسیه کرد.
• تزارینا الیزابت و کاترین کبیر چنان کاخ‌های سلطنتی زیادی در این شهر ساختند که به تزارسکویه سلو (روستای تزار) معروف شد.

پوشکین در دوران امپراتوری روسیه

وقتی به عظمت کاخ کاترین و حومه‌های اطراف پوشکین نگاه می‌کنید، به سختی می‌توان باور کرد که تمام این ثروت روزگاری در دستان یک دهقان ساده بوده است. اما کاترین اول – یا مارتا اسکاورونسکایا همانطور که در مزارع گندم زادگاهش لهستان شناخته می‌شد – دقیقاً همین بود. اگرچه به احتمال زیاد درست است که پتر کبیر تمام منطقه پوشکین امروزی را به عنوان نشانه عشقش به کاترین بخشید، اما پتر همچنین مردی حسابگر بود. او پیش‌بینی کرد که با رشد سن پترزبورگ محبوبش، در تابستان‌ها به یک اقامتگاه تشریفاتی برای دربار دور از گرمای شهر نیاز خواهد بود.

پتر و کاترین به عنوان قدرتمندترین زوج حاکم روسیه در تاریخ ثبت شده‌اند، اما با وجود ثروت عظیمشان، خودنما نبودند. کاخ اصلی کاترین آنها با “اتاق‌های سنگی 16 اتاق روشن” بسیار متفاوت از کاخ گسترده و درخشان امروزی بود. این امپراتریس الیزابت بود که از معماران بزرگی دعوت کرد تا کاخ نسبتاً متواضع مادرش، کاترین اول، را به شاهکار 300 متری باروک از رنگ‌های لاجوردی، سفید و طلایی تبدیل کند. آنچه زمانی چیزی بیش از یک عمارت شانزده اتاقه نبود، اکنون راهروهایی داشت که به 40 آپارتمان دولتی و 100 اتاق خصوصی دیگر منتهی می‌شد!

در حالی که سرمایه‌گذاری الیزابت کاخ کاترین را به افسانه تبدیل کرد، این کار کاترین کبیر بود که کل شهر تزارسکویه سلو را به سرزمین عجایب سلطنتی تبدیل کرد. تحت نظارت او، کاخ الکساندر به همان اندازه، روستای چینی و نماد روشنگری روسیه، گالری کامرون ساخته شد.

پس از شور و نشاط این دو امپراتریس قدرتمند، تغییرات ایجاد شده در تزارسکویه سلو توسط تزارهای بعدی نسبتاً غیرقابل توجه بود. در تمام 200 سال پس از کاترین، تنها توسعه قابل ذکر در تزارسکویه سلو تأسیس لیسه توسط الکساندر اول برای آموزش فرزندان نخبگان روسیه بود.

اگر نیکلای دوم نبود، تاریخ تزارسکویه سلو مانند یک افسانه می‌خواند. اما متأسفانه، همان خانه‌ای که تزار نیکلای دوم در آن متولد شد، همان کاخی بود که حکومت خانواده او بر روسیه در آن واگذار شد. دروازه‌های طلایی به میله‌های زندان تبدیل شدند که فقط یک بار باز می‌شدند تا آخرین رمانوف‌ها را به قطاری به مقصد سیبری سوار کنند.

شهر پوشکین در طول جنگ جهانی دوم

ماشین‌ها، کامیون‌ها و حتی تانک‌ها در داخل تالارهای کاخ کاترین پارک شده بودند. باغ‌های بی‌نقص فرانسوی با بمباران نابود شدند. چمنزارهای پارک انگلیسی نه با گل‌های آلاله و زنگوله‌ای، بلکه با حلقه‌های بی‌پایان سیم خاردار پوشیده شده بود. مغول‌های غارتگر نمی‌توانستند با پوشکین وحشیانه‌تر از نازی‌ها رفتار کنند. تا پایان اشغال آنها، تمام مجموعه درخشان کاخ‌ها و ساختمان‌های جانبی به جز یکی سوزانده، بمباران یا تخریب شده بود. گنجینه‌های بی‌قیمت و قطعاتی از تاریخ روسیه یا لگدمال شده یا دزدیده شده بودند. به عنوان مخفیگاه گشتاپو، تنها کاخ الکساندر نسبتاً سالم باقی ماند.

جاهای دیدنی پوشکین

شهر پوشکین از مهمترین جاذبه ها در شب های سفید سن پترزبورگ به شمار می رود و با کاخ کاترین، تبدیل به باشکوه ترین اقامتگاه سلطنتی روسیه شده است. پس معرفی جاهای دیدنی پوشکین را با کاخ کاترین شروع می کنیم:

کاخ کاترین

کاترین با کاخ آبی، سفید و برنزی در چمنزارهای جنوب سن پترزبورگ، شبیه ارمیتاژ است و واقعاً اینقدر خیره‌کننده است. نمای کاخ کاترین آنقدر غنی تزئین شده بود که حتی کاترین کبیر نمی‌توانست هزینه نگهداری آن را تحمل کند. 100 کیلوگرم طلای خالص که در دوران حکومت امپراتریس الیزابت قالب‌های گچ‌بری پیچیده بیرون را طلاکاری کرده بود، با یک پوشش برنزی نسبتاً ملایم‌تر جایگزین شد. اما اگرچه کاخ کاترین ممکن است دیگر از بیرون ندرخشد، اما قطعاً از درون درخشش باشکوهی دارد.

با بالا رفتن از پلکان مرمرین کاخ، در حالی که طلای تالارهای تخت و سالن‌های رقص نور را از بالا می‌تابانند، ناگهان ریشه‌های گفته “پلکان به بهشت” روشن می‌شود.

اتاق کهربا

کاترین کبیر ممکن است درخشش را از نمای کاخ کاترین گرفته باشد، اما او همچنین امپراتریسی است که باید به خاطر خیره‌کننده‌ترین منظره پوشکین – اتاق کهربا – از او تشکر کنیم. هنگامی که پادشاه پروس در سال 1717 پانل‌های کهربایی به ارزش یک اتاق را به پتر کبیر تقدیم کرد، آنها در اتاقی در انتهای ارمیتاژ انبار شدند. با حمایت کاترین، پانل‌های کهربایی گسترش یافتند تا زمانی که وزن آنها به 6 تن رسید و به اندازه کافی گسترده بودند که یک تالار کامل از کاخ کاترین را پر کنند! جالب اینجاست که در زمان ساخت اتاق، کهربا 12 برابر از طلا گران‌تر بود!

پارک کاترین

چمنزارهای پرگل و هکتارها چمن، فضا را با عطر بهشتی خود اشباع می‌کنند. در هر گوشه از هر خیابان تاریخی، دروازه‌ها و پیاده‌روها به یک پارک عظیم پس از دیگری منتهی می‌شوند. در حالی که این پارک‌ها به مناظر نفس‌گیر گسترش می‌یابند، پارک کاترین – با مجموعه‌ای از دریاچه‌های وسیع، فواره‌های زیبا، بناهای یادبود باشکوه، پل‌های عاشقانه و ساختمان‌های جانبی سلطنتی – بدون شک بهترین پارک پوشکین است. مانند کودکان تزار روی دریاچه بزرگ با گوندولا قایقرانی کنید و از باغ‌های هلندی پیتر، آبشار ترکی و حمام‌های رومی حیرت‌زده شوید.

پاویون ارمیتاژ

پاویون ارمیتاژ در واقع، به اقامتگاه یک راهب اشاره دارد. پاویون ارمیتاژ در پارک کاترین که با شاخ و برگ‌های ضخیم بلوط پوشیده شده و توسط یک خندق احاطه شده است، معنای واقعی کلمه را در بر می‌گیرد. در حالی که سبک آن ممکن است شبیه به پناهگاه متواضع یک راهب نباشد (این پاویون یک مینیاتور خیره‌کننده از کاخ کاترین است)، هر جنبه از طراحی عملکردی آن با هدف دستیابی به رازداری کامل ایجاد شده است.

امپراتریس مصمم بود که حتی یک خدمتکار هم شب‌های او را در ارمیتاژ با عزیزانش مختل نکند و برای این منظور، یک سیستم آسانسور مخصوص برای میزهای ناهارخوری ساخته بود تا کارکنان بتوانند غذا را در طبقه پایین سرو کنند و سپس آن را به مهمانان بالا بفرستند!

کاخ الکساندر

منتقد هنری ایگور گرابار یک بار در مورد کاخ الکساندر نوشت: “کاخ‌هایی وجود دارند که بزرگتر و سلطنتی‌تر هستند، اما هیچ کاخی با معماری زیباتر وجود ندارد.” رنگ زرد ملایم و ستون‌های ساده کورینتی کاخ به آن زیبایی ظریفی می‌بخشد که تزارهایی مانند الکساندر اول، نیکلای اول، الکساندر سوم و به ویژه نیکلای دوم آن را تحسین می‌کردند؛ اولی تا حدی که آن را به اقامتگاه رسمی خود تبدیل کرد. از سال 2015 این کاخ برای بازسازی‌های گسترده بسته شده است. با این حال، زمین‌های پارک و ساختمان‌های اطراف هنوز باز هستند و روستای کلبه‌های چینی قرن هجدهم که زمانی میزبان دربار کاترین دوم بود، اکنون به عنوان یک هتل باورنکردنی لوکس فعالیت می‌کند.