قیروان، چهارمین شهر مقدس اسلام پس از مکه، مدینه و قدس، مقصدی مهم برای زائران مذهبی و عاشقان تاریخ در کشور تونس است. این شهر پرجنب‌وجوش، با جاذبه‌های گردشگری فراوان و نمونه‌های بی‌نظیری از معماری اسلامی، از مساجد باشکوه و مقبره‌های مزین تا کوچه‌های پرپیچ‌وخم مدینه با خانه‌های رنگارنگ، هر بازدیدکننده‌ای را مجذوب خود می‌کند و در میان مقاصد تور تونس می تواند جای گیرد.
برترین جاهای دیدنی قیروان
قیروان در میان برترین جاهای دیدنی تونس قرار دارد و علاوه بر جاهای دیدنی تاریخی و مذهبی، بهشتی برای خرید است و به خاطر کیفیت بالای فرش‌هایش شهرت دارد. وقتی از تماشای مناره‌های مساجد و کاشی‌کاری‌های خیره‌کننده خسته شدید، وقت آن است که به بازارهای سنتی (سوق) بروید و با صنعتگران محلی به چانه‌زنی بپردازید. با نارون همراه باشید تا بهترین جاهای دیدنی قیروان را معرفی کنیم.
مدینه قیروان
مدینه قیروان، که به‌عنوان بهترین و اصیل‌ترین مدینه تونس شناخته می‌شود، با کوچه‌های تنگ و پیچ‌درپیچ خود، شما را به دوران امپراتوری‌های عربی می‌برد. برخلاف شهرهای قدیمی زیباسازی‌شده مانند حمامت و جربه، اینجا حس و حال واقعی یک شهر تاریخی را دارد.
دیوارهای آجری به طول ۳.۵ کیلومتر که در قرن هجدهم توسط حسینی‌ها ساخته شده‌اند، این مدینه را احاطه کرده‌اند. بهترین راه برای کاوش، کنار گذاشتن نقشه و گم شدن در این مجموعه تاریخی است. کوچه‌های باریک با خانه‌های رنگارنگ و معماری خیره‌کننده، خود به‌تنهایی یک جاذبه‌اند. حتی اگر زمان کمی دارید، چند ساعت گشت‌وگذار در این مدینه را از دست ندهید.
مسجد جامع قیروان
مسجد جامع قیروان، واقع در گوشه شمال شرقی مدینه، یکی از برجسته‌ترین جاذبه‌های شهر است. این مسجد، قدیمی‌ترین و مهم‌ترین بنای اسلامی در شمال آفریقا، در سال ۶۷۲ میلادی توسط عقبه بن نافع، فرمانده عرب که قیروان را بنیان گذاشت، ساخته شد.
این مسجد با مساحتی عظیم (۱۳۵ متر طول و ۸۰ متر عرض)، دارای حیاطی وسیع است که با ستون‌های باستانی احاطه شده. بسیاری از مساجد مهم تونس، از جمله مسجد جامع سوسه، از معماری این مسجد الهام گرفته‌اند. غیرمسلمانان می‌توانند وارد حیاط شوند، اما ورود به سالن نماز ممنوع است، هرچند درهای باز گاهی امکان نگاهی اجمالی به داخل را فراهم می‌کنند.
آدرس: خیابان عقبه بن نافع
مسجد سیدی سحاب (مسجد آرایشگر)
مسجد آرایشگر، یا زاویه سیدی سحاب، یکی از جاذبه‌های برجسته مدینه قیروان است. این مجموعه شامل مقبره، مسجد و مدرسه اسلامی است و بین سال‌های ۱۶۲۹ تا ۱۶۹۲ بر فراز مقبره یکی از یاران پیامبر اسلام (ص) که در سال ۶۸۵ میلادی درگذشت، ساخته شده است.
طبق افسانه‌ها، سیدی سحاب همیشه چند تار موی ریش پیامبر را به احترام ایشان همراه خود داشت، به همین دلیل این مسجد به نام «آرایشگر» شناخته می‌شود. این مجموعه به خاطر کاشی‌کاری‌های باشکوهش، که بیشترشان از قرن نوزدهم هستند، شهرت دارد.
ورود از طریق حیاطی است که در سمت چپ آن اقامتگاه امام، اتاق‌های مهمان و حوض‌های وضو قرار دارند. مناره روبه‌روی ورودی است و مدرسه اسلامی و مقبره سیدی سحاب (که برای عموم بسته است) نیز در همین مجموعه قرار دارند.
آدرس: خیابان جمهوری، مدینه
مسجد سه در
مسجد سه در، یکی از قدیمی‌ترین بناهای قیروان، در سال ۸۶۶ میلادی توسط یک عالم اندلسی تأسیس شد. ویژگی برجسته آن، نمای بیرونی با سه درگاه است که نامش را از همین گرفته. دو کتیبه کوفی، یکی از سال ۱۴۴۰، و مناره‌ای از همان دوره، از دیگر ویژگی‌های این مسجد هستند.
غیرمسلمانان نمی‌توانند وارد شوند، اما نمای بیرونی این مسجد به‌تنهایی ارزش بازدید دارد.
آدرس: خیابان مسجد، مدینه
زاویه سیدی عبدالغریانی
این زاویه یکی از بهترین نمونه‌های کاشی‌کاری سنتی عربی در قیروان است که به سیدی عبدالغریانی، مرد مقدس قرن چهاردهم، اختصاص دارد. حیاط داخلی با کاشی‌های رنگارنگ و الگوهای پیچیده، بهشتی برای عکاسان است. سقف‌های گچ‌کاری‌شده و چوب‌کاری‌های ظریف نیز از دیگر جاذبه‌های این مکان هستند.
در فاصله ۲۰۰ متری، چاه بیر باروطه قرار دارد که در قرن هفدهم ساخته شده و به باور محلی، از طریق کانالی زیرزمینی به چشمه زمزم در مکه متصل است. زائران برای نوشیدن آب مقدس به اینجا می‌آیند، اما برخی به دلیل شرایط نگهداری شتر مورداستفاده برای بالا کشیدن آب، از بازدید خودداری می‌کنند.
آدرس: خیابان سیدی غریانی، مدینه
بازارهای قیروان
محله سوق قیروان، که عمدتاً در قرن‌های هفدهم و هجدهم ساخته شده، هنوز محل فعالیت صنعتگران سنتی است. حتی اگر قصد خرید ندارید، تماشای کار فلزکاران، چوب‌کاران و سفالگران در کارگاه‌هایشان تجربه‌ای جذاب است.
برای رسیدن به سوق، از خیابان علی بلهوانه به سمت دروازه تونس (باب التونس) بروید. خیابان‌های سوق از این نقطه شروع می‌شوند.
آدرس: نزدیک خیابان علی بلهوانه
دار حسینه عالانی
این خانه سنتی در دل مدینه، هم اقامتگاه است و هم موزه. خانواده میزبان با تورهایی به زبان فرانسه یا انگلیسی، معماری اصیل و تاریخچه خانه را به شما نشان می‌دهند. تخت‌ها و نشیمن‌گاه‌های طاق‌دار، شیشه‌های رنگی در درها و کاشی‌های رنگارنگ دیوارها، تصویری از زندگی خانوادگی در مدینه را به نمایش می‌گذارند. تور معمولاً با بازدید از پشت‌بام و منظره‌ای زیبا از مدینه پایان می‌یابد.
آدرس: خیابان کدروینه، شماره ۳۷، مدینه
سفر یک‌روزه به ال جم
قیروان پایگاه خوبی برای بازدید از آمفی‌تئاتر رومی ال جم، معروف‌ترین جاذبه تاریخی تونس است. این آمفی‌تئاتر که در قرن دوم ساخته شده، چهارمین آمفی‌تئاتر بزرگ جهان است و با جایگاه‌هایی تا ارتفاع ۴۰ متر، یکی از برجسته‌ترین بناهای بازمانده از دوران روم است. ال جم در ۷۱ کیلومتری جنوب غربی قیروان قرار دارد و با ماشین شخصی یا راننده اجاره‌ای، سفری آسان برای یک روز است.
شهر جدید قیروان
منطقه جدید و پرجنب‌وجوش قیروان با محوریت خیابان حبیب بورقیبه، خیابانی عابرپیاده مملو از کافه‌ها و فروشگاه‌های سوغاتی است که به دروازه شهدا (باب الشهدا) منتهی می‌شود. این دروازه که در سال ۱۷۷۲ ساخته شده، ابتدا به نام دروازه چرم‌فروشان شناخته می‌شد. سنگ‌های بازیافتی از مکان‌های رومی در بخش داخلی دروازه به کار رفته‌اند.
در مقابل دروازه، میدان محمد البجاوی (میدان شهدا) قرار دارد.
دروازه و گورستان لاله ریحانه
در سمت شرقی مسجد جامع، گورستانی وسیع با مقبره‌های سفیدرنگ و دروازه لاله ریحانه قرار دارد. این دروازه که به نام زنی مقدس نام‌گذاری شده، در سال ۱۲۹۴ به سبک اسپانیایی-مغربی ساخته شده و بخشی از دیوارهای عظیم مسجد است.
گورستان با ردیف‌های منظم مقبره‌ها، فرصتی عالی برای عکاسان فراهم می‌کند تا تصاویری زیبا از مجموعه مسجد با پیش‌زمینه گورستان ثبت کنند.
حوض‌های اغلبی
در شمال مدینه، حوض‌های اغلبی قرار دارند که برای تأمین آب کاخ اغلبی ساخته شده بودند. آب از طریق آبراهی از کوه جرشیره در ۳۶ کیلومتری شهر به این حوض‌ها می‌رسید. حوض کوچک‌تر به‌عنوان مخزن ته‌نشینی و حوض بزرگ‌تر با ظرفیت ۵۰,۰۰۰ مترمکعب برای ذخیره آب استفاده می‌شد. در مرکز حوض بزرگ‌تر، پایه یک عمارت وجود دارد که محل استراحت حاکمان اغلبی بود.
این حوض‌ها در سال ۱۹۶۹ بازسازی شدند و حوض دیگری در غرب آن‌ها کشف شده است.
آدرس: نزدیک خیابان جمهوری
سخن پایانی
قیروان فراتر از یک مقصد گردشگری، آیینه‌ای از فرهنگ، تاریخ و معنویت است که در هر گوشه‌اش داستانی نهفته است. این شهر، جایی است که گذشته و حال در هم می‌آمیزند و هر بازدیدکننده را به سفری عمیق در زمان دعوت می‌کنند.
وقتی در کوچه‌های تنگ و پرپیچ‌وخم مدینه قیروان قدم می‌زنید، انگار در صفحات یک کتاب قدیمی غرق شده‌اید؛ هر دیوار، هر کاشی و هر مناره داستانی از امپراتوری‌های عربی، ایمان راسخ زائران و هنر بی‌مانند صنعتگران روایت می‌کند. از عظمت مسجد جامع که قلب تپنده شهر است تا آرامش زاویه سیدی عبدالغریانی با کاشی‌کاری‌های مسحورکننده‌اش، قیروان شما را به تأمل در زیبایی‌های جاودان دعوت می‌کند.
این شهر نه‌تنها برای زائران مذهبی که در جست‌وجوی برکت چاه بیر باروطه یا زیارت مقبره سیدی سحاب هستند، بلکه برای هر عاشق تاریخ و فرهنگی، گنجینه‌ای بی‌پایان است. بازارهای پرجنب‌وجوش سوق، جایی که هنوز صدای چکش فلزکاران و عطر چوب تازه‌تراشیده در هوا پیچیده، شما را به دنیای زنده و پویای صنعتگران قیروان می‌برند. و چه لذتی بالاتر از نشستن در کافه‌ای در خیابان حبیب بورقیبه، نوشیدن یک فنجان قهوه تونسی و تماشای زندگی روزمره مردمی که با افتخار میراثشان را حفظ کرده‌اند؟
قیروان فقط یک مقصد نیست؛ یک تجربه است. تجربه‌ای که شما را به گذشته می‌برد، حال را غنا می‌بخشد و الهام‌بخش آینده‌تان می‌شود. چه در حال عکاسی از گورستان لاله ریحانه با پس‌زمینه مسجد جامع باشید، چه در حال چانه‌زنی برای یک فرش دستباف در سوق، یا حتی در سفر یک‌روزه به آمفی‌تئاتر باشکوه الجم، قیروان در هر لحظه شما را شگفت‌زده خواهد کرد.
پس چمدان‌هایتان را ببندید، نقشه را کنار بگذارید و آماده شوید تا در این شهر مقدس و تاریخی گم شوید. قیروان منتظر شماست تا با آغوش باز، شما را به دنیایی از رنگ، صدا و معنویت ببرد؛ دنیایی که هرگز فراموشش نخواهید کرد.
منابع: PlanetWare.com
