از سال 1978 حدود یک میلیون کیلومتر مربع از جنگل آمازون در سراسر برزیل، پرو، کلمبیا، بولیوی، ونزوئلا، سورینام، گویان و گویان فرانسه نابود شده است اما علت تخریب جنگل آمازون چیست و به چه علت بزرگترین جنگل بارانی زمین در حال از بین رفتن است؟

در بیشتر تاریخ بشر، جنگل زدایی در آمازون در درجه اول به خاطر کشاورزانی بوده است که درختان را برای تولید محصولات برای خانواده خود و مصرف محلی قطع می کردند. اما در اواخر قرن بیستم، با افزایش نسبت فزاینده جنگل زدایی ناشی از فعالیت های صنعتی و کشاورزی در مقیاس بزرگ، این وضعیت شروع به تغییر کرد. در دهه 2000، بیش از سه چهارم جنگل‌زدایی در آمازون به خاطر دامداری بود. اما عوامل زیادی در تخریب جنگل آمازون دخالت دارند که به آنها می پردازیم.

علت تخریب جنگل آمازون چیست؟

رشد روزافزون مصرف انسان و جمعیت به دلیل منابع، محصولات و خدمات گسترده، بزرگترین عامل تخریب جنگل ها است. نیمی از جنگل‌های بارانی جهان در یک قرن اخیر نابود شده‌اند و اگر با این سرعت پیش برود، شاهد ناپدید شدن تمام جنگل ها در طول زندگی خود خواهیم بود! بنابراین باید اقداماتی صورت گیرد تا این جنگل ها، گیاهان و جانوران و به تبع آن، ما انسان هایی که به آنها وابسته هستیم، به حیات خود ادامه دهیم.

جنگل زدایی در واقع دومین عامل اصلی تغییر آب و هوا (بیش از کل بخش حمل و نقل جهانی) در نظر گرفته می شود که مسئول 18 تا 25 درصد از انتشار سالانه دی اکسید کربن جهانی است. علل مستقیم انسانی در تخریب جنگل آمازون شامل چوب بری، کشاورزی، دامداری، معدن، استخراج نفت و سدسازی است.

پس قطع درختان دومین عامل بزرگ جنگل زدایی است. شرکت ها درختان بزرگ مانند چوب ماهون و ساج را قطع می کنند و برای ساخت مبلمان، چوب درختان را به کشورهای دیگر می فروشند. از درختان کوچکتر اغلب برای تولید زغال چوب استفاده می شود. مناطق وسیعی از جنگل های بارانی به سرعت قطع و تخریب می شوند و حتی با ارزش ترین درختان به عنوان چوب مصرفی انتخاب می شوند و بقیه برای خرد کردن چوب باقی می مانند. در ادامه به دیگر عوامل تخریب جنگل آمازون می پردازیم.

کشاورزی ناپایدار

بسیاری از میوه‌ها، غلات و حبوباتی که از کشورهای گرمسیری می‌خریم، در مناطقی که زمانی جنگل‌های بارانی استوایی رشد می‌کردند، کشت شده‌اند. برای همین خاطر، جنگل ها قطع می شوند تا راه را برای مزارع وسیعی باز کنند که در آن محصولاتی مانند موز، روغن نخل، آناناس، نیشکر، چای و قهوه کشت می شود. خاک برای مدت طولانی محصولات را حفظ نمی کند و پس از چند سال، کشاورزان مجبورند جنگل های بارانی بیشتری را برای کشت مزارع جدید قطع کنند.

دامداری

بیشتر جنگل آمازون در برزیل تخریب شده اند تا راه را برای دامداری باز کنند که گوشت گاو برزیلی را برای صادرات به دنیا تامین می کند. تخمین زده می شود که به ازای هر کیلو گوشت گاو تولید شده، 20 متر مربع از جنگل های بارانی آمازون از بین می رود. همچنین زمین های تخریب شده را نمی توان برای مدت طولانی بدون تغذیه جنگل ها استفاده کرد. خاک به زودی خشک می شود و دامداران باید برای ایجاد دامداری های جدید به تخریب جنگل آمازون ادامه دهند و ردپایی از تخریب را به جای بگذارند.

معادن

تقاضا برای مواد معدنی و فلزاتی مانند نفت، آلومینیوم، مس، طلا و الماس به این معنی است که جنگل‌های بارانی برای دسترسی به زمین از بین می‌روند. کشورهای توسعه یافته بی وقفه خواهان مواد معدنی و فلزاتی مانند نفت، آلومینیوم، مس، طلا و الماس هستند که اغلب در زیر جنگل های بارانی یافت می شوند. بنابراین، یکی از دلایل این که چرا جنگل های بارانی برزیل از بین رفته است، استخراج معادن می باشد.

گاهی اوقات از مواد شیمیایی سمی برای جدا کردن ناخالصی های مواد معدنی استفاده می شود. به عنوان مثال جیوه که برای جدا کردن طلا از خاک و ناخالصی هایی که با آن مخلوط شده است، استفاده می شود. این مواد شیمیایی اغلب به رودخانه آمازون می ریزند و منابع آبی را که مردم محلی به آن وابسته هستند، آلوده می کنند؛ همچنین جان ماهی ها را می گیرند و اکوسیستم رودخانه را تحت تاثیر قرار می دهند.

شرکت های نفتی

یکی دیگر از عوامل تخریب جنگل های آمازون، شرکت های نفتی هستند که به دنبال ذخایر جدید نفت هستند. اغلب جاده‌های بزرگ که در میان جنگل‌های دست‌نخورده ساخته می‌شوند، برای انتقال خطوط لوله و استخراج نفت هستند. این امر مهاجران را تشویق می‌کند تا به جنگل‌های بکر سابق بروند و چوب بیشتری را برای فروش یا تولید زغال چوب تهیه کنند. پس از ایجاد، خطوط لوله نفتی که نفت را انتقال می‌دهند، گاهی دچار نشتی می شوند و نفت به جنگل‌های اطراف می‌ریزد که حیات وحش و منابع آب روستاهای محلی را تحت تاثیر آلودگی های خود قرار می دهد.

سدسازی

بانک های جهانی و شرکت های بزرگ در کشورهای در حال توسعه، معمولا برای سدسازی و تولید برق سرمایه گذاری های هنگفتی می کنند. با این که تولید برق از سدها به عنوان راه تامین انرژی پاک تجدیدپذیر در نظر گرفته می شود، اما می تواند در سیل مناطق وسیعی از جنگل های بارانی آمازون تاثیر گذار باشد. سدهای ساخته شده در آمازون اغلب عمر کوتاهی دارند؛ زیرا به تدریج جنگل پوسیده می شود و آب مخزن را اسیدی می کند که در نهایت باعث خوردگی توربین های سد می شود.

به چه علت جنگل های بارانی برزیل از بین رفته اند؟

در واقع بیشتر مساحت جنگل های بارانی آمازون در برزیل قرار دارند و تمام عوامل تخریب جنگل آمازون که بررسی کردیم، در تخریب جنگل های بارانی این کشور تاثیر داشته اند. به طوری که در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲، بیش از ۶۰ درصد، تخریب جنگل های بارانی آمازون برزیل نسبت به سال پیش افزایش داشت.

بین ژانویه و مارس 2022، نزدیک هزار کیلومتر مربع از جنگل های بارانی آمازون در برزیل تخریب شد که منطقه ای تقریباً به اندازه شهر نیویورک را شامل می شد و بالاترین نرخ سه ماهه جنگل زدایی در این کشور بوده است. این واقعیت که در طول 20 سال گذشته جنگل های بارانی آمازون، توسط عوامل مختلف ویران شده است، یک هشدار خطر برای سیاره زمین است. بین سال‌های 2001 تا 2021، کشور برزیل بیش از ۶۰ میلیون هکتار از پوشش جنگلی خود را از دست داد که تقریباً 12 درصد از کل پوشش جنگل های بارانی آمازون برزیل را شامل می شد.

عکس ماهواره ای تخریب جنگل آمازون

با مشاهده عکس ماهواره ای جنگل آمازون، این اکوسیستم به نظر نمی رسد که در مرز نابودی کامل باشد. ابرها هنوز از تنفس حدود ۴۰۰ میلیارد درخت، تشکیل می شوند و رودخانه ها زنده به نظر می رسند. با این حال، بر اساس مطالعه‌ای که در ژورنال Nature Climate Change منتشر شده است، تصاویر ماهواره‌ای گرفته شده در چند دهه گذشته نشان می‌دهد که بیش از 75 درصد از جنگل‌های بارانی در حال نابودی هستند. پوشش گیاهی آمازون خشک‌تر شده است و حتی انبوه ترین مناطق جنگلی نیز در چالش برای احیای خود هستند.

نقشه تخریب جنگل آمازون

جمع بندی

جنگل های بارانی آمازون به عنوان ریه های سیاره زمین شناخته می شوند و جنگل زدایی که باعث تزریق گاز دی اکسید کربن نیز به جو می شود، کره زمین را با خطر بی سابقه ای روبرو کرده است. با این که دولت ها، اقداماتی را در جهت مقابله با تخریب جنگل آمازون در پیش گرفته اند، اما سرعت جنگل زدایی در آمازون به تندی در حال افزایش است و امیدواریم که با حفظ این جنگل باارزش، حیات بسیاری از موجودات و بشر که به این جنگل ها وابسته است، با تهدید روبرو نشود. با دیدگاه های ارزشمند خود، ما را در تولید مقالات مفید یاری کنید.

منابع: TheGuardian

RainforestConcern

RainforestsMongaBay

WashingtonPost