در میان رنگ ها، بوها و صداهای زنده‌ی خیابان های چین، غذا نه‌فقط بخشی از فرهنگ، بلکه نوعی ماجراجویی است. آشپزی چینی، با قدمتی چند هزار ساله، بر پایه‌ی فلسفه‌ی توازن بین یین و یانگ، طب سنتی، و حفظ انرژی بدن طراحی شده است. اینجا غذا صرفاً خوراک نیست؛ داروست، آیین است، و گاه آزمونی برای شجاعت!
چینی ها اعتقاد دارند هر بخش از طبیعت، حتی عجیب ترین و غیرمنتظره ترین اجزای آن، خاصیتی درمانی دارد. بنابراین، در کنار غذاهای آشنایی مانند دامپلینگ بخارپز یا برنج سرخ‌شده، خوراک هایی دیده میشود که برای بسیاری از توریست ها چیزی میان شگفتی و شوک است. جمله‌ی معروفی در فرهنگ غذایی چین هست که می‌گوید: «هرچیزی که پشت به خورشید کند، خوردنی‌ست» — جمله ای که خود به تنهایی گویای جسارت ذائقه‌ی چینی است.
در این فرهنگ، خوردن پا و زبان مرغ، جنین اردک، عقرب، پوست قورباغه، یا حتی هزارپای سرخ‌شده، امری کاملاً طبیعی‌ست. گاهی این خوراک ها به‌خاطر خواص داروی ی‌شان مصرف می شوند و گاهی فقط برای تحریک هیجانی مزمن در ذائقه. بازارهای شبانه در شهرهایی مثل پکن، چنگدو، یا گوانگژو، پر از دکه هایی‌ست که با دود، صدای جلز و ولز روغن داغ، و سینی هایی پر از حشرات برشته یا گوشت های ناشناس، آدم را بین تردید و کنجکاوی معلق می کنند.
معرفی ۵ غذای عجیب چینی
در ادامه، چند مورد از عجیب ترین و ترسناک ترین غذاهای چینی را معرفی می کنیم؛ غذاهایی که شاید برای شما «نامعمول» باشند، اما برای برخی چینی ها، خاطره‌ی کودکی یا حتی وعده ای محبوب در شب جشن اند. امتحان کردن شان می تواند تجربه ای فراموش نشدنی در تور چین از سفر به قلب فرهنگ خوراک این سرزمین باشد — البته، فقط اگر دلش را داشته باشید!
۱. عقرب سوخاری – لقمه ای ترد از دل ترس!
اگر قرار باشد نمادی برای شجاعت غذایی در چین انتخاب کنیم، بی تردید عقرب سوخاری یکی از نامزدهای اصلی غذاهای عجیب چینی خواهد بود. این خوراکی هیجان انگیز، بیشتر در بازارهای شبانه و خیابانی شهرهایی مانند پکن (به‌ویژه خیابان Wangfujing، مشهورترین خیابان غذاهای عجیب در پایتخت چین)، دیده می شود و در نگاه اول، بیشتر شبیه یک چالش از برنامه های بقاست تا وعده ی شام!
عقرب ها معمولاً زنده، روی سیخ چوبی ارائه می شوند و در مقابل چشمان گردشگرانی که دو دل ایستاده‌اند، در روغن داغ فرو می‌روند. چند ثانیه بعد، از ظرف روغن بیرون می‌آیند؛ طلایی‌رنگ، ترد، با صدای جلز خاص و عطری سبک که چیزی میان میگو و تخمه‌ی برشته است. آنچه شاید انتظارش را نداشته باشید، مزه‌ی نسبتاً خوش خوراک آن است. بافتش ترد است، و طعم اش چیزی بین چیپس نمکی و پوسته ی میگو. عجیب، اما نه لزوماً بد.
آیا این غذا محبوب است؟ بله، بسیار! برخلاف آنچه تصور می شود، عقرب سوخاری فقط یک خوراک نمایشی برای توریست ها نیست. بسیاری از محلی ها هم آن را به‌عنوان اسنکی ترد و پروتئینی مصرف می کنند و حتی اعتقاد دارند خاصیت گرم کننده و تقویت کننده دارد. در طب سنتی چینی، گوشت عقرب برای کاهش التهاب و درمان برخی بیماری ها توصیه شده است.
بسته به شهر و منطقه، قیمت یک سیخ ۳ تا ۵ عقرب، بین ۱۰ تا ۳۰ یوان چین (حدود ۲ تا ۵ دلار) است. در نتیجه، این خوراک عجیب در دسته‌ی غذای خیابانی قرار می گیرد و برخلاف ظاهرش، بسیار در دسترس و مقرون به صرفه است. در بعضی بازارهای خاص، گونه های نادرتر عقرب یا نوع خاصی از طبخ، می‌تواند قیمت را بالاتر ببرد، اما اغلب نمونه هایی که در بازارهای شبانه عرضه می شوند، جزو میان‌وعده های خیابانی به حساب می آیند.
۲. تخم اردک صدساله – تخم‌مرغی با طعم کهن سالگی!
«تخم اردک صدساله» یا Century Egg (در چین: 皮蛋 یا Pídàn) یکی از جنجالی ترین غذاهای عجیب چینی است که بسیاری از توریست ها را بین دو حالت «فرار» یا «امتحان کن و زنده بمون!» قرار می دهد. برخلاف نامش، این تخم ها صد سال قدمت ندارند؛ بلکه به‌مدت چند هفته تا چند ماه در مخلوطی از خاک رس، خاکستر، نمک، آهک و سبوس برنج نگهداری می شوند تا فرآیند قلیایی شدن، آن ها را به یکی از عجیب ترین خوراکی های شرق آسیا تبدیل کند.
وقتی تخم را می شکنید، با زرده ای به رنگ سبز تیره یا حتی خاکستری روبه رو می شوید که بافتی ژله مانند دارد و بویی گوگردی شبیه به پنیرهای کهنه ی فرانسوی از آن بلند می شود. سفیده اش هم به رنگ قهوه ای کهربایی و شفاف است؛ شبیه به ژلاتین غلیظ با نقوش گل مانند. طعم آن، برخلاف ظاهر عجیبش، لطیف و خاص است؛ ترکیبی از پنیر، تخم‌مرغ آب پز کهنه و کمی خاک.
محبوبیت؟ بسیار بالا، به ویژه در میان چینی ها و برخی کشورهای جنوب شرق آسیا. تخم اردک صدساله یک خوراکی محبوب در مهمانی ها، غذاهای سنتی خانوادگی و حتی برخی رستوران های لوکس است. در سوپ برنجی (کانجی)، یا به صورت حلقه حلقه همراه با توفو و سس سویا، یا حتی به‌عنوان پیش‌غذا در بوفه‌های فرودگاه های بین المللی دیده می شود.
قیمت؟ بسیار مقرون‌به‌صرفه. بسته های چندتایی از این تخم ها در سوپرمارکت ها با قیمتی بین ۸ تا ۱۵ یوان (حدود ۱ تا ۲ دلار) به فروش می رسد. در رستوران ها هم به‌عنوان پیش‌غذا یا تاپینگ سوپ، در منوهای ارزان تا متوسط قابل سفارش است.
برای چه کسانی مناسب نیست؟ اگر بوی گوگردی، بافت ژلاتینی، یا مزه‌ی تخم مرغ نیم پزِ کهنه برایت چالش برانگیز است، بهتر است از دور سلامی کنی! اما اگر عاشق پنیرهای سنتی، تخم‌مرغ آب پز سفت و مزه های قدرتمند هستی، تخم اردک صدساله می تواند تجربه ای به یاد ماندنی به عنوان یک غذای عجیب چینی باشد.
۳. گوشت سگ – غذایی سنتی یا خط قرمز فرهنگی؟
گوشت سگ (狗肉 – Gǒu ròu) یکی از بحث برانگیزترین غذاهای عجیب چین است که سال هاست موضوع جدل‌های فرهنگی، حقوق حیوانات، و تفاوت‌های دیدگاهی در جهان شده. اما واقعیت این است که در برخی مناطق چین، همچون استان های جنوبی مانند گوانگ‌شی (به‌ویژه شهر یولین)، گوشت سگ نه‌تنها یک خوراکی نادر نیست، بلکه بخشی از آیین های خوراکی و حتی طب سنتی چینی است.
در نگاه برخی چینی ها، گوشت سگ گرمابخش است؛ یعنی به اصطلاح پزشکی سنتی، بدن را «گرم» می کند و برای زمستان ها، درمان سرماخوردگی و تقویت قوای بدنی مفید دانسته می شود. حتی در جشنواره‌ی معروف «گوشت سگ یولین» در تابستان، هزاران نفر از سراسر کشور برای چشیدن این غذا به آن جا می روند.
گوشت سگ معمولاً به شکل خورش های پرادویه، کباب شده، یا در سوپ سرو می شود. مزه اش چیزی بین گوشت گوسفند و گاو توصیف شده و به‌دلیل بافت نرم و چربی کم، در بعضی نقاط به‌عنوان یک غذای لوکس یا فصلی مصرف می شود. معمولاً با ادویه های قوی، زنجبیل، فلفل، و سیر پخته می شود تا «طبیعت قوی» گوشت متعادل گردد.
گوشت سگ در چین به هیچ وجه غذای رایج یا همه‌گیر نیست. نسل جدید به‌ویژه در شهرهای بزرگ، با دیدگاه های جهانی‌تر و گرایش های حمایتی از حیوانات، غالباً با مصرف این غذا مخالف اند. بسیاری از رستوران ها دیگر آن را ارائه نم ی‌دهند، و دولت چین نیز در سال های اخیر تلاش کرده تا آن را از لیست رسمی گوشت های مصرفی خارج کند.
چون گوشت سگ دیگر به طور گسترده تولید و عرضه نمی شود، قیمت آن در رستوران های سنتی یا بازارهای خاص بالا است و بیشتر به صورت غذاهای سفارشی برای مشتریان خاص پخته می شود.
آیا امتحانش کنیم؟ این کاملاً به خط قرمز شخصی شما، باورهای فرهنگی‌تان، و حساسیت های اخلاقی‌تان بستگی دارد. برای برخی، امتحان این غذا چالشی فرهنگی و بخشی از تجربه سفر است؛ برای برخی دیگر، عبور از خط قرمز اخلاقی.
۴. تخم‌مرغ در ادرار پسران – آیینی عجیب از دل سنت‌های محلی
این یکی از شوکه کننده‌ترین غذاهایی‌ست که حتی بسیاری از خود چینی ها نیز آن را نچشیده اند! در شهر «دون‌یانگ» از استان ژجیانگ، رسم دیرینه ای وجود دارد که در فصل بهار، تخم‌مرغ ها را در ادرار پسران خردسال (زیر ۱۰ سال) می جوشانند. این غذا به نام تخم مرغ بهاری پسران باکره (童子尿煮鸡蛋 – Tóng zǐ niào zhǔ jī dàn) شناخته می شود و در فهرست میراث فرهنگی ناملموس محلی هم ثبت شده!
برای تهیه این غذا ظرف های بزرگ در مدارس ابتدایی یا محله ها جمع آوری میشود و ادرار پسرها در آن ریخته می شود. سپس تخم‌مرغ ها ابتدا در این مایع خیسانده شده و بعد ساعت ها با حرارت ملایم جوشانده می شوند. گاهی در طول پخت، پوسته تخم‌مرغ شکسته میشود تا طعم بیشتری به زرده برسد.
اهالی معتقدند این تخم‌مرغ ها باعث کاهش گرمای درونی بدن، بهبود گردش خون، درمان بی خوابی و افزایش انرژی می شوند. حتی گفته م ی‌شود برای آرتروز و کمردرد مفیدند!
کسانی که امتحان کرده‌اند می‌گویند طعم آن چیزی بین تخم‌مرغ چای‌زده (چای مرغ) و تخم مرغ نمکی است، اما بوی خاصش باعث می شود خوردن آن تجربه ای آسان نباشد!
این غذا یک سنت کاملاً محلی‌ست. در خارج از دون‌یانگ ب ه‌ندرت دیده می شود و اغلب چینی ها نیز درباره اش شنیده اند، اما آن را امتحان نکرده اند.
برخلاف انتظار، این تخم‌مرغ ها گران نیستند و در بازارهای محلی دون‌یانگ با حدود ۲ تا ۳ یوان (حدود ۳۰ تا ۴۵ سنت دلار) فروخته می شوند.
۵. جنین اردک (Balut) – لقمه ای از زندگی نارس
Balut یا همان جنین نیمه تکامل یافته‌ی اردک، غذایی‌ست که اصالتش به فیلیپین و ویتنام برمی گردد اما در برخی نقاط جنوب چین، به‌ویژه استان‌های جنوبی و بعضی غرفه های خیابانی در شهرهای بزرگ مثل پکن و گوانگژو هم دیده میشود.
این غذا تخم اردکی است که حدود ۱۴ تا ۲۱ روز از لقاحش گذشته و جنین داخل آن رشد کرده، اما هنوز کامل نشده است. بعد از این مدت، تخم را آب‌پز می کنند و درست همان‌طور که یک تخم‌مرغ عادی را می شکنید، پوسته را کنار می‌زنند و با چاشنی هایی مثل نمک، فلفل، یا سرکه می خورند.
برای خیلی‌ها، اولین نگاه به داخل تخم (که ممکن است سر یا پر جنین را ببینید) کافی‌ست که بی‌خیال امتحانش شوند. اما طرفداران این غذا می گویند:”ظاهرش ممکن است ترسناک باشد، اما طعمش نرم، غنی و عمیق است. چیزی بین سوپ استخوان و تخم‌مرغ عسلی.”
یکی از معروف‌ترین جاها برای پیدا کردن Balut در چین، خیابان وانگ فوجینگ در پکن است. این خیابان که به‌خاطر غرفه های رنگارنگ غذاهای خیابانی عجیب شهرت دارد، بهشت عاشقان غذاهای خاص است. از سوسک و کرم گرفته تا عقرب زنده و جنین اردک، همه‌چیز اینجاست!
قیمت هر عدد Balut معمولاً بین ۵ تا ۱۰ یوان است (حدود ۰.۷ تا ۱.۵ دلار) و اغلب همراه با چای یا آب‌میوه محلی سرو می شود.
محبوبیت در چین؟ برخلاف فیلیپین، این غذا در چین عمومی و فراگیر نیست، اما در بازارهای شبانه، میان گردشگران کنجکاو و ماجراجو محبوب شده. غرفه‌دارها می‌دانند که این غذا برای “عکس گرفتن” و “جرئت‌سنجی” توریست ها جذاب است!
آیا امتحانش کنیم؟ اگر آماده‌اید با نگاه به چشم های ریز جنین، از مرزهای ذهنی‌تان عبور کنید، این غذا قطعاً یکی از به‌یاد ماندنی ترین تجربیات سفرتان از غذاهای عجیب چینی خواهد بود.
خیابان معروف وانگ‌فوجینگ | جایی برای امتحان ترس و طعم غذاهای عجیب چینی
در قلب پکن، خیابانی هست که اگر اهل ریسک هستید ، حتماً باید به آن سر بزنید: خیابان وانگ‌فوجینگ (Wangfujing Snack Street). این کوچه‌ی پرجنب و جوش، هر شب با نورهای نئون، بوی دودی و صدای چانه‌زدن باز می شود. غرفه هایی کوچک، پر از غذاهای عجیب مانند سوسک، ملخ، ستاره دریایی، کرم ابریشم، پاچه مرغ، و حتی مغز میمون (!) در کنار نودل های دست‌ساز و شیرینی های سنتی صف کشیده اند.
در وانگ‌فوجینگ، توریست ها اغلب با نگاه وحشت زده اما هیجان‌زده به غذاهای عجیب چینی خیره می شوند، قبل از آنکه بالاخره سیخی از عقرب یا هزارپا را با لبخندی عصبی سفارش دهند. اینجا، غذا فقط مزه نیست، ماجرایی است که در ذهن و البته در شبکه‌های اجتماعی ماندگار می شود.
کلام آخر | چرا باید گاهی از منوی امن فاصله گرفت؟
سفر، یعنی عبور از مرزها؛ مرز زبان، فرهنگ، عادت و حتی… اشتها! در چین، کشوری با هزاران سال تاریخ خوراکی و سنت های گاه حیرت‌انگیز، خوردن فقط تغذیه نیست؛ تجربه ای است از دل جهان‌بینی مردم، از فلسفه طب سنتی تا آیین های کهن.
خوردن عقرب زنده یا لقمه ای از گوشت سگ شاید به مذاق خیلی ها خوش نیاید و نباید هم به اجبار کسی را به تجربه آن واداشت. اما اگر شجاع باشید و با احترام به تفاوت ها به دل خیابان های طعم دار پکن و گوانگژو بزنید، می بینید که حتی در یک سیخ کِرم یا یک کاسه سوپ مار هم، روایتی هست؛ از مردمی که همیشه با طبیعت تعامل داشته‌اند و از خوراک، علمی پیچیده ساخته اند.
برای بعضی ها، امتحان کردن غذاهای عجیب چینی فقط بخشی از چالش های سفر است. اما برای ما در نارون، این لحظه های شوکه کننده، هیجان‌انگیز و گاه خنده‌دار، درست همان جاهایی ست که سفر را به داستانی فراموش‌نشدنی تبدیل می کند. داستانی که از بشقابی شروع میشود، اما تا عمق فرهنگ پیش می رود.
اگر روزی گذرتان به خیابان وانگ فوجینگ پکن افتاد و در برابر غذاهای عجیب چینی مانند یک سینی پر از سوسک و عقرب ایستادید، فقط به مزه فکر نکنید. به این فکر کنید که دارید جرعه ای از فرهنگ می نوشید. و شاید… فقط شاید… کمی هم شجاعتر از قبل به خانه برمی گردید!
