در قلب سن پترزبورگ، جایی که رودخانه فونتانکا و مویکا به هم می‌پیوندند، قلعه‌ای سرخ‌رنگ با معماری خیره‌کننده توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. قلعه سنت مایکل، این شاهکار معماری که به دستور پاول اول ساخته شد، نه تنها نمادی از قدرت تزاری، بلکه صحنه‌ای از یکی از تراژیک‌ترین وقایع تاریخ روسیه است و یکی از برترین مقاصد در تور روسیه است.
تاریخچه قلعه سنت مایکل
انگیزه‌های پاول اول برای ساخت قلعه
پاول اول، پسر کاترین کبیر، که در سال 1796 به تخت سلطنت رسید، از همان ابتدا با ترس از توطئه‌های سیاسی زندگی می‌کرد. این ترس به حدی بود که او تصمیم گرفت کاخی کاملاً جدید و مستحکم بسازد که هم به عنوان اقامتگاه سلطنتی و هم به عنوان دژی غیرقابل نفوذ عمل کند. بر اساس اسناد تاریخی، پاول اول در خواب دیده بود که فرشته‌ای به او گفته در این مکان کلیسایی بسازد، و اینگونه شد که او دستور ساخت قلعه سنت مایکل را صادر کرد.
طراحی قلعه به عهده وینچنزو برنا و واسیلی بژنوف گذاشته شد. پاول شخصاً در طراحی‌ها دخالت می‌کرد و حتی برخی از طرح‌ها را خودش کشید. ساخت قلعه در فوریه 1797 آغاز شد و با سرعت بی‌سابقه‌ای پیش رفت. بیش از 6 هزار کارگر روز و شب کار می‌کردند تا پروژه را در مدت زمان کوتاهی به پایان برسانند. هزینه ساخت این قلعه سرسام‌آور بود و خزانه سلطنتی را به شدت تحت فشار قرار داد.
معماری و ویژگی‌های دفاعی منحصربه‌فرد
قلعه سنت مایکل به شکل مربعی با حیاط مرکزی هشت ضلعی طراحی شد. این قلعه با دیوارهای ضخیم، خندق‌های پر از آب و پل‌های متحرک، یک دژ واقعی در قلب شهر بود. چهار دروازه اصلی در چهار جهت اصلی قرار داشتند که هر کدام با مجسمه‌ها و تزئینات خاصی آراسته شده بودند. جالب توجه است که این قلعه اولین ساختمان در روسیه بود که از بتون در ساخت آن استفاده شد.
معماری قلعه ترکیبی جالب از سبک‌های مختلف بود. در حالی که نمای بیرونی به سبک قرون وسطایی طراحی شده بود، تزئینات داخلی کاملاً کلاسیک و مطابق با سلیقه آن دوره بود. این تضاد عمدی بود تا هم جنبه دفاعی و هم شکوه سلطنتی را نشان دهد. پاول اول حتی دستور داده بود که رنگ دیوارهای خارجی به رنگ قرمز-نارنجی درآید تا شبیه کاخ‌های ایتالیایی رنسانس شود.
روزهای پایانی پاول اول در قلعه
پاول اول و خانواده‌اش در اول فوریه 1801 به قلعه نقل مکان کردند. اما این اقامت کوتاه بود. در شب 11 مارس 1801 (بر اساس تقویم جولیانی)، گروهی از افسران ناراضی به رهبری کنت پالن به قلعه نفوذ کردند و پاول را در اتاق خوابش به قتل رساندند. جالب اینجاست که پاول پیش از این واقعه، خواب دیده بود که در اتاقی با پرده‌های قرمز خفه می‌شود، و دقیقاً همین اتفاق افتاد.
پس از مرگ پاول، خانواده سلطنتی بلافاصله قلعه را ترک کردند و این بنا برای سال‌ها متروک ماند. در سال 1823، نیکلای اول دستور داد قلعه به مدرسه مهندسی نظامی تبدیل شود. این تغییر کاربری باعث شد بسیاری از تزئینات داخلی تخریب یا تغییر کند، اما ساختار اصلی ساختمان حفظ شد.
قلعه در قرن بیستم و امروز
در طول محاصره لنینگراد در جنگ جهانی دوم، قلعه آسیب‌های جدی دید. پس از جنگ، بازسازی‌های گسترده‌ای انجام شد و در سال 1991، قلعه به بخشی از موزه دولتی روسیه تبدیل شد. امروزه این مکان نه تنها یک موزه تاریخی، بلکه مرکزی فرهنگی با نمایشگاه‌های موقت، کنسرت‌ها و رویدادهای ویژه است.
بازسازی‌های اخیر بسیاری از فضاهای اصلی قلعه را به حالت اولیه بازگردانده است. از جمله می‌توان به تالار تاجگذاری، اتاق خواب پاول اول و کلیسای کوچک خانواده سلطنتی اشاره کرد. این بازسازی‌ها بر اساس اسناد تاریخی، نقاشی‌ها و توصیفات دقیق انجام شده‌اند.
معماری قلعه سنت مایکل
نمای بیرونی و ساختار دفاعی
قلعه سنت مایکل با مساحتی حدود 11 هکتار، یکی از بزرگ‌ترین بناهای تاریخی سن پترزبورگ است. دیوارهای خارجی با آجرهای قرمز-نارنجی رنگ پوشیده شده‌اند که در نور خورشید جلوه‌ای خاص دارند. ارتفاع دیوارها در برخی نقاط به 12 متر می‌رسد و ضخامت آنها در پایه به 3 متر می‌رسد.
در چهار گوشه قلعه، برج‌های دیده‌بانی هشت ضلعی قرار دارند که هر کدام با مجسمه‌های مرمرین تزئین شده‌اند. خندق‌های اطراف قلعه که زمانی پر از آب بودند، امروزه خشک شده‌اند، اما ساختار آنها کاملاً حفظ شده است. پل‌های سنگی که زمانی متحرک بودند، اکنون ثابت شده‌اند و امکان دسترسی به قلعه را فراهم می‌کنند.
تالارهای داخلی و تزئینات
ورودی اصلی قلعه از طریق دروازه جنوبی است که با ستون‌های عظیم و مجسمه‌های اساطیری تزئین شده است. پس از عبور از دروازه، حیاط هشت ضلعی مرکزی با سنگفرش منحصر به فردش نظر هر بیننده‌ای را جلب می‌کند.
تالار تاجگذاری با مساحت 300 متر مربع، بزرگ‌ترین فضای داخلی قلعه است. سقف این تالار با نقاشی‌های دیواری باشکوهی پوشیده شده که صحنه‌هایی از تاجگذاری پاول اول را به تصویر می‌کشند. دیوارها با پارچه‌های ابریشمی دست‌دوزی شده و روکش طلاکاری تزئین شده‌اند.
کلیسای سنت مایکل
کلیسای کوچک قلعه که به سنت مایکل تقدیم شده، نمونه‌ای استثنایی از معماری مذهبی روسی است. این کلیسا با ایکون‌های نفیس و محرابی از جنس مرمر کارارا، یکی از معدود بخش‌هایی است که تقریباً بدون تغییر از زمان پاول اول باقی مانده است. پنجره‌های رنگی کلیسا نور خیره‌کننده‌ای به داخل می‌تابانند.
بخش‌های مختلف قلعه سنت مایکل
موزه مهندسی نظامی
این بخش که در سال 1823 تأسیس شد، مجموعه‌ای بی‌نظیر از ابزارهای مهندسی، ماکت‌های نظامی و اختراعات مهندسی قرون 18 و 19 را نمایش می‌دهد. از جمله جذاب‌ترین اقلام این موزه می‌توان به مدل‌های دقیق قلعه‌های اروپایی، ابزارهای نقشه‌برداری قدیمی و اولین نمونه‌های ماشین‌های محاسباتی اشاره کرد.
اتاق‌های تاریخی
اتاق خواب پاول اول با تخت‌خوابی از جنس چوب ماهون و پرده‌های سنگین ابریشمی، یکی از جذاب‌ترین بخش‌های قلعه است. این اتاق دقیقاً به همان شکلی که در شب قتل بود، بازسازی شده است. اتاق کار پاول با میز تحریر چوبی بزرگ و کتابخانه شخصی‌اش نیز در معرض دید عموم قرار دارد.
گالری پرتره‌های سلطنتی
این گالری مجموعه‌ای از پرتره‌های رسمی خاندان رومانوف از پطر کبیر تا نیکلای دوم را در خود جای داده است. برخی از این پرتره‌ها توسط معروف‌ترین نقاشان روسی آن دوران کشیده شده‌اند و از نظر هنری ارزش بسیاری دارند.
اطلاعات برای بازدید از قلعه سنت مایکل
ساعت بازدید
قلعه همه روزه به جز سه‌شنبه‌ها از ساعت 10 صبح تا 6 بعدازظهر پذیرای بازدیدکنندگان است. در فصل تابستان (ژوئن تا آگوست) ساعت کاری تا 7 بعدازظهر تمدید می‌شود. آخرین گروه بازدیدکنندگان یک ساعت قبل از بسته شدن می‌توانند وارد شوند.
هزینه بلیط
بهای بلیط برای بزرگسالان 800 روبل (حدود 12 دلار) و برای دانشجویان با ارائه کارت دانشجویی 400 روبل است. کودکان زیر 7 سال رایگان می‌توانند وارد شوند. تورهای ویژه با راهنما به زبان‌های انگلیسی، آلمانی و فرانسوی با هزینه اضافه قابل رزرو هستند.
نحوه دسترسی
قلعه سنت مایکل در آدرس Sadovaya St, 2, St Petersburg, Russia قرار دارد. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو “Gostiny Dvor” است که از آنجا می‌توان با 10 دقیقه پیاده‌روی به قلعه رسید. خطوط اتوبوس 3، 22 و 27 نیز در نزدیکی قلعه توقف دارند.
نکات ویژه برای بازدیدکنندگان قلعه سنت مایکل
1. بهترین زمان بازدید صبح‌ها است که جمعیت کمتر است و نور طبیعی برای عکاسی ایده‌آل است.
2. تورهای صوتی به زبان‌های مختلف از جمله انگلیسی در دسترس هستند.
3. عکاسی بدون فلش در بیشتر بخش‌ها مجاز است.
4. کافه قلعه که در حیاط داخلی قرار دارد، مکان مناسبی برای استراحت است.
5. فروشگاه سوغاتی قلعه کتاب‌های تاریخی جالبی درباره پاول اول و قلعه می‌فروشد.
چرا باید از قلعه سنت مایکل بازدید کرد؟
قلعه سنت مایکل یکی از معدود بناهای تاریخی سن پترزبورگ است که هم جنبه‌های معماری خیره‌کننده و هم داستان‌های تاریخی جذابی دارد. این مکان:
- داستان یکی از تراژیک‌ترین دوره‌های تاریخ روسیه را روایت می‌کند
- نمونه‌ای استثنایی از معماری دفاعی-سلطنتی است
- مجموعه‌های هنری و تاریخی بی‌نظیری را در خود جای داده
- فضایی جذاب برای علاقه‌مندان به تاریخ و معماری فراهم می‌کند
سخن پایانی
قلعه سنت مایکل سن پترزبورگ بیش از یک بنای تاریخی معمولی است؛ این مکان روایتی زنده از قدرت، توطئه و سقوط یک امپراتوری است. بازدید از آن سفری به قلب تاریخ پر فراز و نشیب روسیه است که هر علاقه‌مند به تاریخ و معماری را مجذوب خود می‌کند. با برنامه‌ریزی مناسب می‌توانید از هر لحظه بازدید خود لذت ببرید و خاطراتی ماندگار از این جاذبه بی‌نظیر خلق کنید. امیدواریم از مطالعه قلعه سنت مایکل سن پترزبورگ لذت برده باشید و با دیدگاه ارزشمند خود، نارون را در ارائه محتواهای گردشگری مفید یاری نمایید.
منابع: IntroducingSaintPetersburg
