بنارس یا واراناسی، شهری جاودانه که در دل کشور هند جای گرفته، مکانی است که ترکیبی شگفت‌انگیز از تاریخ، فرهنگ، هنر و معنویت را در خود جای داده است. این شهر باستانی که در حاشیه رود مقدس گنگ قرار دارد، به‌عنوان یکی از مراکز اصلی معنویت و زیارت هندوها شناخته می‌شود و سالانه میزبان میلیون‌ها گردشگر و زائر از سراسر جهان است. جاهای دیدنی بنارس با کوچه‌های پرپیچ‌وخم و پررمز و راز، معابدی کهن و غات‌هایی که آیین‌های باشکوه مذهبی را میزبانی می‌کنند، یک سفر به گذشته و حال را برای هر بازدیدکننده رقم می‌زند. در این راهنمای جامع، شما را با برترین جاذبه های بنارس آشنا خواهیم کرد تا سفری خاطره‌انگیز و سرشار از معنا را تجربه کنید. اگر قصد سفر به هند را دارید، تور هند نارون را بررسی کنید.
شهر مقدس بنارس کجاست؟
واراناسی، یا بنارس (که به کاشی نیز معروف است)، یکی از قدیمی‌ترین شهرهای زنده جهان است. جایگاه واراناسی در اساطیر هندو بی‌همتا و بی‌نظیر است. مارک تواین، نویسنده و ادیب انگلیسی که شیفته افسانه‌ها و تقدس بنارس بود، زمانی نوشت:
«بنارس از تاریخ قدیمی‌تر است، از سنت کهن‌تر است، حتی از افسانه‌ها نیز قدیمی‌تر است و به نظر می‌رسد دو برابر همه این‌ها قدمت دارد.»
سرزمین واراناسی برای قرن‌ها مقصد نهایی زیارت هندوها بوده است. هندوها باور دارند که هر کس سعادت مرگ در سرزمین واراناسی را داشته باشد، به رستگاری و رهایی از چرخه تولد و باززایی دست خواهد یافت. واراناسی، خانه لرد شیوا و پارواتی، خاستگاهی ناشناخته دارد. رود گنگ در واراناسی به‌عنوان رودی مقدس شناخته می‌شود که قدرت شست‌وشوی گناهان انسان‌ها را دارد. هندوها معتقدند مرگ در این سرزمین به رهایی از چرخه زندگی منجر می‌شود.
تاریخچه بنارس یا واراناسی
بنارس بیش از ۳۰۰۰ سال مرکز یادگیری و تمدن بوده است. گفته می‌شود رود گنگ از گیسوان لرد شیوا سرچشمه گرفته و در واراناسی به رود عظیم و شناخته‌شده‌ای تبدیل می‌شود. با نزدیکی به سارنات، مکانی که بودا پس از روشنگری اولین موعظه خود را در آن ایراد کرد و تنها ۱۰ کیلومتر با واراناسی فاصله دارد، این شهر نمادی از رنسانس هندو بوده است. دانش، فلسفه، فرهنگ، ارادت به خدایان، هنرها و صنایع‌دستی هندی برای قرن‌ها در این شهر شکوفا شده‌اند. واراناسی همچنین مکانی زیارتی برای جین‌هاست و اعتقاد بر این است که پارشوانات، بیست‌وسومین تیرتانکارا، در این شهر زاده شده است. ویشنویسم و شیوایسم در واراناسی به‌صورت مسالمت‌آمیز همزیستی داشته‌اند.
واراناسی برای قرن‌ها مرکز بزرگی برای یادگیری بوده است. این شهر با ترویج معنویت، عرفان، زبان سانسکریت، یوگا و زبان هندی ارتباط نزدیکی دارد و نویسندگان برجسته‌ای مانند پریم چاند، رمان‌نویس مشهور، و تولسی داس، شاعر مقدس که «رام چریت ماناس» را سروده، به آن وابسته‌اند. واراناسی که به‌حق پایتخت فرهنگی هند نامیده می‌شود، بستری مناسب برای شکوفایی تمام فعالیت‌های فرهنگی فراهم کرده است. بسیاری از استادان رقص و موسیقی از واراناسی برخاسته‌اند. راوی شانکار، استاد بین‌المللی سیتار، و استاد بسم‌الله خان، نوازنده مشهور شِهنای، همگی از فرزندان این شهر مقدس هستند یا بخش عمده‌ای از زندگی خود را در آن گذرانده‌اند.
با وجود معابد متعدد، خانم آنی بسانت، واراناسی را به‌عنوان پایگاه «انجمن تئوسوفیکال» خود انتخاب کرد و پاندیت مادان موهان مالویا دانشگاه هندوی بنارس را تأسیس کرد که بزرگ‌ترین دانشگاه آسیا محسوب می‌شود. آیورودا نیز گفته می‌شود در واراناسی سرچشمه گرفته و پایه‌گذار علوم پزشکی مدرن مانند جراحی پلاستیک، عمل آب مروارید و محاسبات پزشکی بوده است. مهارشی پاتانجلی، پیشوای آیورودا و یوگا، نیز با این شهر مقدس مرتبط بوده است. واراناسی همچنین به دلیل تجارت و بازرگانی، به‌ویژه پارچه‌های ابریشمی مرغوب و زری‌بافی‌های طلا و نقره، از روزگاران قدیم شهرت دارد.
برترین جاهای دیدنی بنارس
بنارس (Varanasi) را می‌توان یکی از برترین جاهای دیدنی هند و به عنوان قلب فرهنگی و مذهبی این کشور دانست که هر گوشه‌اش روایتی غنی از تاریخ و معنویت دارد. از گات‌های مشهور در کنار گنگ گرفته تا بازارهای پرشور و رنگارنگ، هر کدام از جاهای دیدنی بنارس، چیزی برای کشف کردن در خود پنهان کرده اند. در ادامه به ده مورد از برترین جاذبه های بنارس می‌پردازیم که هرکدام به‌تنهایی دلیلی برای سفر به بنارس هستند.
۱. گات های مقدس گنگ (Ghats of the Ganges)
زندگی در بنارس با گات‌های گنگ گره خورده است. این سواحل رودخانه مقدس نه‌تنها مکانی برای آیین‌های مذهبی هندوها بلکه صحنه‌ای از زندگی روزمره مردم هستند. از جمله برجسته‌ترین غات‌ها، گات داشاشوامده (Dashashwamedh Ghat) است که با مراسم شبانه باشکوه آرتی (Aarti) شناخته می‌شود. در این مراسم، صدای سرودهای مقدس و نور شعله‌های روشن در تاریکی شب فضایی جادویی ایجاد می‌کند. در سوی دیگر، گات مانیکارنیکا (Manikarnika Ghat) نمادی از پایان زندگی زمینی است و مراسم سوزاندن اجساد در آن اجرا می‌شود که برای بسیاری از بازدیدکنندگان، تجربه‌ای عمیق و تأثیرگذار به شمار می‌آید.
۲. معبد کَشی ویشوانات (Kashi Vishwanath Temple)
یکی از معروف‌ترین جاذبه های گردشگری بنارس، معبد کَشی ویشوانات است که به خدای شیوا تقدیم شده است. این معبد که به «طلای بنارس» نیز مشهور است، با برج طلایی خیره‌کننده و معماری خاص خود، روح هر زائری را تسخیر می‌کند. در فضای معنوی معبد، صدای ملایم سرودها و عطر گل‌ها و عود، حس آرامشی وصف‌ناپذیر را ایجاد می‌کند. این معبد نه‌تنها محلی برای نیایش بلکه مرکزی برای آشنایی با اساطیر و تاریخ عمیق هندوئیسم است.
۳. قایق‌سواری در گنگ (Boat Ride on the Ganges)
سپیده‌دم در بنارس با قایق‌سواری بر روی آب‌های آرام گنگ آغاز می‌شود. این تجربه رویایی به شما امکان می‌دهد طلوع خورشید را تماشا کنید که چگونه نور آن به‌آرامی بر غات‌ها و معابد اطراف می‌تابد. زندگی روزمره مردم، از شستن لباس‌ها گرفته تا آیین‌های مذهبی، در کنار این رود مقدس به تصویر کشیده می‌شود. این قایق‌سواری نه‌تنها فرصتی برای عکاسی بلکه راهی برای یافتن آرامش در هیاهوی شهر است.
۴. معبد دورگا (Durga Temple)
معبد دورگا که به الهه قدرت، دورگا، اختصاص دارد، یکی از محبوب ترین مکان های دیدنی بنارس است و با رنگ قرمز پرانرژی خود نمادی از استقامت و انرژی می باشد. فضای داخلی معبد با مجسمه‌های ظریف و نقوش برجسته‌ای که داستان‌های اساطیری هندو را بازگو می‌کنند، بازدیدکنندگان را به دنیای افسانه‌ها می‌برد. این معبد نقطه‌ای بی‌نظیر برای آشنایی با هنر و فرهنگ مذهبی هند است.
۵. معبد تولسی ماناس (Tulsi Manas Temple)
معبد تولسی ماناس به‌دلیل نقش ادبی‌اش در تاریخ هند، مکانی خاص است. اینجا جایی است که رامایانا، یکی از بزرگ‌ترین متون مقدس هندوها، به زبان هندی نوشته شد. دیوارهای معبد با صحنه‌های نقاشی‌شده از این داستان مزین شده‌اند و فضایی آموزشی و معنوی را ارائه می‌دهند.
۶. قلعه رامناگر (Ramnagar Fort)
مقاصد کمی در هند بدون قلعه وجود دارد و بنارس نیز از این قاعده مستثنی نیست. در حدود 14 کیلومتری مرکز شهر، قلعه رامناگر را خواهید دید. قلعه و کاخ ماسه‌سنگی رامناگر مربوط به قرن هجدهم دیگر به‌عنوان سازه‌ای دفاعی استفاده نمی‌شود، اما در عوض موزه‌ای عجیب و غریب مملو از اتومبیل‌های قدیمی، قلیان‌های استادانه، سلاح‌های قدیمی، صندلی‌های سدان تزئین‌شده با جواهرات، و یک موزه نجومی بی‌نظیر را در خود جای داده است. ساعتی که بیش از 150 سال قدمت دارد.
۷. دانشگاه هندو بنارس (BHU)
دانشگاه هندو بنارس، یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین دانشگاه‌های هند، نه تنها مکانی برای تحصیل بلکه یک جاذبه گردشگری برجسته است. این دانشگاه با معماری باشکوه و محوطه‌ای سرسبز و آرامش‌بخش، محیطی دلپذیر برای بازدیدکنندگان فراهم کرده است. در قلب این دانشگاه، موزه بهارات کالا بهوان (Bharat Kala Bhavan) قرار دارد که کلکسیونی بی‌نظیر از آثار هنری شامل نقاشی‌ها، مجسمه‌ها و مصنوعات تاریخی را به نمایش می‌گذارد. اینجا برای علاقه‌مندان به هنر و تاریخ، تجربه‌ای آموزنده و الهام‌بخش خواهد بود.
۸. معبد ویشوانات جدید (New Vishwanath Temple)
معبد باشکوه ویشناوات جدید که در محوطه دانشگاه هندو بنارس قرار دارد، نسخه‌ای مدرن از معبد قدیمی ویشوانات است. ساختمان آن با استفاده از مرمر سفید ساخته شده و با طراحی‌های پیچیده و دقیق، ترکیبی از معماری سنتی و مدرن را به نمایش می‌گذارد. فضای این معبد، به دور از شلوغی دیگر مکان‌های زیارتی، محلی برای نیایش، تفکر و تجربه آرامش است. برج‌های بلند معبد، نمایی خیره‌کننده از شهر را ارائه می‌دهند که نباید آن را از دست داد.
۹. باغ و سایت تاریخی سارنات (Sarnath)
سارنات، مکانی پر از آرامش و معنویت، یکی از مهم‌ترین سایت‌های تاریخی و مذهبی در نزدیکی بنارس است. اینجا بود که بودا اولین آموزه‌های خود را پس از رسیدن به روشنایی به شاگردانش منتقل کرد. استوپای بزرگ دامک (Dhamek Stupa)، که نمادی از آموزه‌های بودا است، به‌همراه صومعه‌های باستانی و بقایای تاریخی دیگر، توجه هر بازدیدکننده‌ای را جلب می‌کند. موزه سارنات نیز آثاری از دوران باستان، از جمله ستون مشهور آشوکا (Ashoka Pillar)، را به نمایش می‌گذارد. این مکان برای علاقه‌مندان به تاریخ و معنویت، تجربه‌ای عمیق و فراموش‌نشدنی خواهد بود.
۱۰. بازارهای رنگارنگ بنارس
بازارهای بنارس، تجسمی از زندگی، هنر و فرهنگ این شهر هستند. این بازارها، پر از جنب‌وجوش و رنگ، بهشتی برای علاقه‌مندان به خرید هستند. ساری‌های بنارسی با طرح‌های دست‌بافت و زیبا که از محبوب‌ترین سوغاتی‌های این منطقه هستند، در کنار جواهرات منحصربه‌فرد، صنایع‌دستی، و ادویه‌های معطر، تنوعی از کالاها را ارائه می‌دهند. بازار گودولیا (Godowlia Market) و ویشوانات گالی (Vishwanath Gali) از معروف‌ترین بازارهای این شهر هستند که نه‌تنها مکانی برای خرید بلکه جایی برای تجربه زندگی محلی و آشنایی با فرهنگ غنی بنارس به شمار می‌روند.
جمع‌بندی
بنارس، شهری با هزاران داستان و معنویت بی‌پایان، مقصدی است که هر بازدیدکننده‌ای را به تحسین وا‌می‌دارد. جاهای دیدنی بنارس از گات‌های مقدس تا معابد باشکوه گرفته، ارزش بازدید را دارند. اگر به دنبال جایی هستید که تاریخ و فرهنگ را به معنای واقعی حس کنید، بنارس همان مکانی است که باید در برنامه سفرتان قرار دهید. امیدواریم از مطالعه جاذبه های گردشگری بنارس لذت برده باشید و با دیدگاه ارزشمند خود، نارون را در ارائه محتواهای گردشگری مفید یاری نمایید.
منابع: PlanetWare
